ONTMOETING, GROEN EN POËZIE
Aan het Vreeswijkpad in Amsterdam Zuidoost komt binnenkort een bijzonder gebouw met 104 woningen. Samen met collega-architectenbureau Open Kaart kwamen we in co-creatie met de beheercoöperatie tot een passend ontwerp, met een groen hart en maximale ruimte voor het collectief.
Pionieren met bewoners
In Gein I, stadsdeel Zuidoost, tussen het fietspad Vreeswijkpad en het metrospoor in, maakt een oud scholengebied plaats voor wonen. Naast het splinternieuwe IKC Knotwilg verrijzen in totaal drie nieuwe woongebouwen. Eén hiervan ontwierpen wij, in opdracht van corporatie Rochdale, samen met collega-architectenbureau Open Kaart. Een gebouw met een bijzondere voorwaarde, want de gemeente Amsterdam wees dit blok aan om te ontwikkelen volgens een nieuw woonconcept: de beheercoöperatie. Dat houdt in dat toekomstige bewoners een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling. Ze bepalen bijvoorbeeld mee over gedeelde voorzieningen of hoe het beheer wordt georganiseerd. Ook verzorgen ze na oplevering zelf het onderhoud en de selectie van nieuwe bewoners. Rochdale blijft eigenaar van het gebouw en brengt kennis in om het project tot een succes te maken.
Betrokken vanaf de start
Na een succesvolle wervingsperiode verzamelde Rochdale zo’n 40 mensen die zich aan het project wilden committen. Een gemixte groep met allerlei achtergronden. Van potentiële toekomstige bewoners tot buurtgenoten die graag meedenken over de toekomst van Zuidoost. Niet alleen straks, als het gebouw bewoond wordt, telt hun stem; al vanaf het ontwerptraject was hun input belangrijk. Open Kaart nam de idealen onder de loep en bracht alle wensen in kaart. Natuurlijk binnen de kaders van Rochdale en de gemeente. Het ideale plaatje? Een binnentuin met ‘wow-effect’, een speelse uitstraling en focus op ontmoeting. En daarin gaan ze ver: bewoners leveren vierkante woonmeters in ten gunste van de collectieve ruimtes.
Overal ontmoeten
Met ontmoeting als hét speerpunt ontwierpen we een gebouw dat straks bruist van leven. Het nodigt bewoners maar ook de buurt uit om samen te komen. Hoe dat eruitziet? Allereerst zijn de hoeken in de plint, waar de meeste aanloop is, omgetoverd tot ontmoetingsruimtes met extra hoog plafond. Eén is uitgerust met een keuken, podium en tafels, de ander wordt een werkplaats voor (reparatie)klussen en creatieve projecten. Hoge ramen aan het fietspad bieden ruimte om eigen kunst te exposeren. Verder zijn er dakkamers en dakterrassen voor feesten en partijen, speelruimtes en extra brede galerijen. Perfect voor spontane smalltalk of voor de kids om een rondje door het gebouw te steppen.
Poëzie op de gevel
Het gebouw past slim in de omgeving. Qua kleur- en materiaalgebruik, maar ook in volume. Zo is het gebouw lager en open richting IKC Knotwilg en het binnengebied met voetbalveld. Aan de kant waar de metrolijn loopt, gaan we juist de hoogte in. Daarmee creëren we automatisch een geluidsbarrière voor de binnentuin. Maar het echte verhaal zit in de ‘pixels’, de bakstenen gevel verrijkt met poëzie. Rijd je in de metro langs, dan lees je op de gevel: ‘Ik vond hier slechts geluk en jou’. Een regel uit het Bijlmerlied. Vanaf de school zie je: ‘Geef ze die rozen zolang ze ze kunnen ruiken’. Een eigen signatuur die de idealen weerspiegelt.
Blik op de binnentuin
Het aanbod met 104 woningen is gemixt. Er komen maisonettes, galerijwoningen en clusters met studio’s. Deze zogeheten friendswoningen staan enkele vierkante meters af aan een collectieve woonkamer. Zo ontstaat er privéruimte van circa 20 m² plus gedeelde ruimte met 4 tot 7 clustergenoten. Ideaal om zelfstandig en tegelijkertijd fijn met anderen samen te wonen. Belangrijk in het ontwerp is dat ‘het meest levendige’ aan de galerij ligt; de keukens en buitenruimtes dus, die beide aan de binnenkant zijn geplaatst. Dit zorgt voor een bruisende leefzone, met zicht op de binnentuin, waar buren langs lopen en elkaar spontaan treffen.
Groen als rode draad
Grote wensen, klein budget. De binnentuin moet hét kloppende hart van het gebouw worden. Maar met beperkte financiële middelen was niet alles haalbaar. Wel zorgde de landschapsarchitect voor een robuuste basis met onder meer waterberging, speelelementen, nestkasten, inheemse planten, klimplanten, pergola’s en een paar grote bomen. Ook het netwerk aan paden is compleet uitgedacht. Om de binnentuin straks verder te vergroenen, geven we een uitgedacht plan mee. Meteen een leuk event voor op de coöperatie-agenda: tuinierdag met alle bewoners!
