Onderzoek naar woonbeleid Amersfoort
Voor de Rekenkamer Amersfoort werkten we samen met I&O Research om na te gaan hoe effectief het woonbeleid is. Het woonbeleid staat beschreven in het Deltaplan. Het plan: 1000 woningen bouwen per jaar, waarvan een bepaald percentage sociale huurwoningen. Het woonbeleid van de gemeente Amersfoort is effectief wanneer het gaat om het bouwen van voldoende woningen, maar er zijn waarschuwingen voor de toekomst.
Ambitie gemeente Amersfoort
Naast de studie van het Deltaplan en o.a. gemeentelijke voortgangsrapportages, hielden we interviews met de ambtelijke en bestuurlijke lijn van de gemeente, woningcorporaties, huurdersbelangenverenigingen, makelaars, ontwikkelaars, zorgpartijen, etc. De ambitie van de gemeente Amersfoort is dat er in 2030 voor iedereen een passende en betaalbare woning is. Dit is vastgelegd in het Deltaplan. Wat blijkt, het woonbeleid is zeker effectief. Tegelijkertijd blijkt ook dat het realiseren van betaalbare woningen lukt als het gaat om huur, maar niet als het gaat om betaalbare koop.
Resultaten lange termijn
Er zijn zorgen of de woningproductie op langere termijn haalbaar blijft. Dit heeft te maken met de gedetailleerde eisen die de gemeente stelt aan de bouwplannen. Ook marktontwikkelingen, zoals stijgende grondprijzen en de complexiteit van bouwlocaties spelen mee. Het wordt voor ontwikkelaars en woningcorporaties steeds lastiger om aan alle randvoorwaarden te voldoen en om projecten economisch haalbaar te maken. De regionale Woondeal is een succes dat een deel van de financiële knelpunten kan oplossen. Daarnaast kan het beleid en de instrumenten die de gemeente nu inzet, vereenvoudigd worden.
Kwetsbare doelgroepen
De maatregelen voor het huisvesten van kwetsbare doelgroepen lijken onrealistisch en te beperkt voor de omvang van het probleem. De geschatte jaarlijkse woningvraag van kwetsbare doelgroepen is groter dan de jaarlijkse realisatie van sociale huurwoningen.
Daarnaast hebben de maatschappelijke partners moeite met het realiseren van de afgesproken maatregelen om kwetsbare doelgroepen te huisvesten en zijn er aanvullende maatregelen nodig om kwetsbare ouderen te huisvesten. Het huisvesten van kwetsbare doelgroepen moet integraal onderdeel worden van het woonbeleid.
Maatwerk leveren
Hoewel het plan voor de hele stad passend is, pakken de kaders en eisen in het Deltaplan op projectniveau niet altijd goed uit. Het is wenselijk om een ondergrens in te stellen voor het aantal woningen.
Ook kan het zijn dat plannen wel voldoen aan het stedelijk beleid (bijvoorbeeld minimaal 35% sociale huur), maar dat die plannen voor de wijk niet leiden tot de gewenste woningen voor speciale doelgroepen of tot de gewenste doorstroming.
In het Deltaplan is wel aandacht voor gebiedsgericht maatwerk, maar dat komt in de praktijk om verschillende redenen niet goed van de grond. Dit kan leiden tot vertraging of zelfs afstel van projecten, steeds kleinere sociale huurwoningen en geen gewenste starterskoopwoningen in projecten. Als gevolg van wat er nu aan nieuwbouwwoningen gerealiseerd wordt, raken starters die een koopwoning zoeken en gezinnen die een huurwoning zoeken tussen wal en schip. Daarom bevelen we de Rekenkamer en dus gemeente Amersfoort aan om het college meer ruimte te geven om maatwerk op project- /wijkniveau te kunnen leveren.
En nu verder
De gemeenteraad kon het onderzoek nu bespreken en er naar handelen. Het merendeel van de aanbevelingen zijn overgenomen en het heeft geleid tot de opdracht aan College van Burgemeesters en Wethouders om het Deltaplan te actualiseren.
