RUIMTE ZAT IN DRENTSE DORPEN
Wie wil blijven wonen in z’n eigen dorp, moet kunnen doorstromen. Dit onderzoek laat zien hoe dorpen zich stap voor stap toekomstbestendiger maken.
Download het rapport
Benieuwd naar alle inzichten, kaarten en aanbevelingen?
Wonen toevoegen waar het dorp sterker van wordt
De woningvraag houdt niet op bij de stadsgrenzen. Ook in dorpen groeit de behoefte. Tegelijkertijd ligt er ruimte die nog te weinig wordt benut. In opdracht van de Provincie Drenthe onderzoeken we hoe dorpen zorgvuldig kunnen verdichten, op een manier die past bij hun karakter én bijdraagt aan leefbaarheid. Het resultaat is een inspirerend perspectief op wonen in dorpen, aanvullend op eerder onderzoek naar de mogelijkheden in steden, Ruimte Zat in de Stad.
Dorpsverdichting met kwaliteit
Het rapport laat zien dat er binnen de bestaande dorpsstructuur én aan de rand kansen liggen. Geen generieke oplossingen, maar maatwerk dat aansluit op esdorpen, kanaaldorpen en wegdorpen. Door leegstand aan te pakken, plekken binnen het dorp opnieuw te benutten en dorpsranden beter af te werken, ontstaat ruimte voor nieuwe woningen zonder het landschap aan te tasten. Het gaat niet alleen om stenen, maar om wat die toevoegingen betekenen voor het dorp. Het vormt daarmee een interpretatie van het concept ‘straatje erbij’, met respect voor het dorp en zijn omgeving. Waarbij het straatje erbij juist ook een ‘straatje erin’ kan zijn.
We onderscheiden drie typen ingrepen: herbestemmen van leegstaand vastgoed, invullen van lege plekken binnen het dorp en herstellen van de dorpsrand. Elke ingreep vraagt om zorgvuldige inpassing en maatwerk, passend bij het karakter en de schaal van het dorp.
Type ingrepen
Meer dan alleen woningen
De kracht zit niet in aantallen, maar in wat die toevoegingen teweegbrengen. Nieuwe woningen geven jongeren de kans om in hun dorp te blijven wonen. Ouderen verhuizen binnen de eigen omgeving, waardoor passende woonruimte vrijkomt voor anderen. Voorzieningen houden langer stand, sociale netwerken blijven in de lucht, en het dorp behoudt z’n vitaliteit.
Verdichting is geen druppel op de gloeiende plaat, maar een kans om dorpen toekomstbestendig te maken.
Ook relevant buiten Drenthe
Hoewel het onderzoek zich richt op Drenthe, raken de inzichten een bredere werkelijkheid. Veel Nederlandse dorpen, van Zeeland tot Groningen, worstelen met vergelijkbare thema’s: vergrijzing, leegstand, verdunning en kwetsbare voorzieningen. De principes uit dit onderzoek zijn daarom ook elders toepasbaar. Niet door ze één-op-één over te nemen, maar als uitgangspunt voor lokale verkenning.
Verrassende potentie
Wat opvalt, is de omvang van de reële mogelijkheden. Alleen al in Drenthe blijkt er ruimte voor zeker 2.300 woningen binnen de dorpen. Tel daar de potentie van erfdelen en woningsplitsing bij op, en je komt boven de 13.000 woningen uit. Geen grootschalige uitbreidingen, maar slimme, zorgvuldig ingepaste toevoegingen die dorpen echt versterken.
Samen met het dorp
Verdichten in dorpen vraagt om precisie. Het gaat om plekken kiezen die kloppen, én om draagvlak. Daarom is er aandacht voor hoe je dit lokaal aanpakt. Niet met een plan van bovenaf, maar door samen met inwoners te bepalen wat past en waar de behoefte ligt. Het rapport biedt daarvoor handvatten, met inzichten die toepasbaar zijn in alle Drentse dorpen.
Slim benutten, leefbaar houden
Drenthe is zuinig op haar ruimte. Dit onderzoek laat zien hoe je die kwaliteit behoudt en tegelijk ruimte maakt voor nieuwe woonmogelijkheden. Niet omdat het moet, maar omdat het iets oplevert: dorpen die leefbaar blijven, ook in de toekomst.
