EEN NIEUWE PORTIEK
In Den Haag Morgenstond zijn drie bijzondere portiekgebouwen verduurzaamd. Met de renovatie hebben we de zorgvuldige wederopbouwarchitectuur in ere hersteld.
De herontdekking van de portiek
Naoorlogse portiekwoningen zijn lange tijd verguisd. Maar de populariteit ervan neemt weer toe. Vooral in steden zijn het goede woonproducten voor een substantieel deel van de woonvraag. Een portiek bestaat meestal uit drie of vier woonlagen met relatief lichte en ruime woningen. Voor een doelgroep die afhankelijk is van een lift zijn deze woningen minder geschikt. Door het kleine aantal adressen per hoofdentree ontstaat er een betere gelegenheid voor sociaal contact dan bij grootschalige galerijflats. Ook woningcorporaties zien kansen in verduurzaming en herwaardering van dit woningtype. Daarom renoveren wij weer veel van deze types, zowel woontechnisch als energetisch.
Energetische en woontechnische renovatie
De sociale huurwoningen van woningbouwcorporatie Haag Wonen worden volgens de isolatiestandaard voorbereidt op het gebruik van volledig fossielvrije energiebronnen. Hiermee wordt het energieverbruik sterk gereduceerd en dus ook de woonlasten. Daarnaast combineren ze de verduurzaming met het verbeteren van het wooncomfort. Dit doen ze door ook direct de keukens, badkamers en toiletten aan te pakken. Door CO2-gestuurde ventilatie aan te brengen en de portieken volledig te reinigen en te schilderen, voelt de portiek bijna als nieuw. Zonder huurverhoging door te voeren geeft de corporatie bewoners een mooie en duurzame woning terug met deze renovatie.
De vroeg-naoorlogse woningbouw kent vaak kleine architectonische pareltjes.
Zorgvuldige wederopbouwarchitectuur
In de vroeg-naoorlogse woningbouw zijn vaak kleine architectonische pareltjes te ontdekken. De gerenoveerde portiekgebouwen zijn in de jaren ’50 ontworpen door de Haagse architecten Dorsser en Fels. Geschoold in de geest van de Amsterdamse School namen ze de liefde voor het ambachtelijke detail mee naar de rationele wederopbouw. Dit resulteerde in fraaie baksteenarchitectuur, waarbij iedere steen op exact de juiste plek leek te zijn gelegd. Dat zie je ook terug in deze portieken.
Behouden wat goed is
Tijdens de uitvoering van de renovatie kwamen we erachter welke trucs de architecten hebben uitgehaald om zo’n fraai en zorgvuldig beeld te bereiken. Architect Anne Ebbenhorst vertelt hierover: “De oorspronkelijke gevel is opgezet volgens de maatvoering van het blokverband van het metselwerk. Ook de kozijnen met betonnen kaders vallen hier binnen. Voor de renovatie zijn de gebouwen aan de buitenzijde geïsoleerd. De oude kozijnen zijn behouden als stelkozijn. Maar tijdens het maken van de proefwoning kwamen we erachter dat het metselwerk weliswaar keurig recht was, maar de kozijnen niet in één lijn lagen. We zagen dat de betonnen kaders rond de kozijnen waren gebruikt om deze afwijkingen op te vangen.”
Samen tot goede oplossingen komen
Om het strakke ritme van het metselwerk terug te brengen hebben wij intensief met bouwbedrijf ERA Contour samengewerkt. De afwijkingen waar we tegenaan liepen hebben we opgelost met stucwerk rond de kozijnen, in plaats van de oorspronkelijke betonnen kaders. Met een aantal vooraf afgesproken ‘spelregels’ werd in het werk bepaald hoe ver het metselwerk moest doorlopen. Door meerdere keren op de bouw langs te gaan, konden we ter plekke over de uitvoering afstemmen om precies het juiste effect te krijgen. Toen de werkwijze voor iedereen duidelijk was, kon alles gestroomlijnd door. Met als resultaat een strakke gevel met een nieuw blokverband én behoudt van de oude stelkozijnen. Als je goed kijkt kun je nog steeds de maatverschillen in de kaders ontdekken.
